Το Αναγνωστήριο Αγιάσου "Η Ανάπτυξη" αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα και πλέον καταξιωμένα πανελλαδικά σωματεία με πολυσχιδή δράση, που εκτείνεται σε πολλούς τομείς. Ιδρύθηκε το 1894 και έκτοτε δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να δραστηριοποιείται στο θέατρο, στη μουσική, στην προαγωγή των γραμμάτων, στη συγκέντρωση λαογραφικού υλικού και στην ανάδειξη των λαϊκών δρώμενων της Λέσβου. 

Σύμφωνα με μια πρώτη καταγραφή που επιχείρησε το Εργαστήριο Κοινωνικής - Πολιτισμικής Επικοινωνίας & Τεκμηρίωσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, σε συνεργασία με το Αναγνωστήριο, το αρχειακό υλικό είναι πλουσιότατο και μοναδικό στο χώρο του Αιγαίου.

Από τις σημαντικότερες πανελλαδικά είναι και η βιβλιοθήκη του σωματείου, που αριθμεί γύρω στους 25.000 τόμους βιβλίων, που καλύπτουν όλους τους κλάδους του επιστητού